top of page
sound-speakers-1.webp
covered-wagon-1.webp

SUID-AFRIKAANSE GESKIDENIS

microphone.jpg

Afrikaans is 'n Nederfrankiese taal wat 'n lid is van die Germaanse taalgroep. Afrikaans is een van die jongste erkende tale. Dit is op 8 Mei 1925 as 'n amptelike taal erken, en is tans die derde jongste Germaanse taal wat amptelike status geniet, naas Faroërs wat in 1948 grondwetlik erken is en Luxemburgs (of Lëtzebuergesch) wat hierdie status in 1984 gekry het.

Afrikaans is tans een van die elf amptelike tale van Suid-Afrika en daarnaas ook 'n belangrike taal van Namibië. Dit word deur ongeveer 6,59 miljoen mense in Suid-Afrika (of 13,5 persent van die totale bevolking) en in elf persent van alle Namibiese huishoudings as eerste taal gebruik. Afrikaans het uit 17de eeuse Nederlands ontwikkel en meer as 95 persent van sy woordeskat is van Nederlandse oorsprong. 'n Klein aantal woorde is ontleen uit tale soos Maleis, Portugees, Frans, Duits, Engels en ander Afrikatale. Afrikaans het op sy beurt weer 'n groot invloed uitgeoefen op Suid-Afrikaanse Engels en plaaslike swart tale en 'n aantal Afrikaanse woorde is in baie ander tale opgeneem.

Sowat een miljoen van Suid-Afrika se 6,44 miljoen Afrikaanstaliges is tweetalige moedertaalsprekers van Afrikaans en Engels. Daar is groot groepe Afrikaanstaliges in lande soos Namibiê (146 000), die Vereenigde Koningkryk (ongeveer 100 000) Nieu Zeeland (21 000 in 2006), Botseana (20 000), die Verenigde State (19 000), Australië (13 000), en Kanada(2 400 volgens die sensus van 1974; die aantal Suid-Afrikaanse immigrante beloop tans egter meer as 60 000). 

Afrikaans is 'n Indo-Europese Taal wat aan die Wes-Germaanse tak van die Germaanse Tale behoort. Afrikaans behoort saam met Nederlands aan die Nederfrankiese taalgroep wat van OudNederlands. Nederfrankiese verskeidenhede word in Europa in Nederland, die noorde van België, Frans-Vlaandere in Frankryk en die Duitse gebied langs die Ryn tussen Keulen en die grens tussen Duitsland en Nederland gepraat. Buite Europa word Nederfrankiese verskeidenhede in Suid-Afrika, Namibië, Suriname en die Nederlandse eilande in die Karibiese See gepraat. Die Nederfrankiese verskeidenhede word saam met Nedersaksies onder Nederduits gegroepeer. Daar het 'n skeiding gekom tussen Nederduits en Hoogduits vanweë die Hoogduitse klankverskuiwing. Teen die middel van die 17de eeu het Europeërs hulle gevestig aan die Kaap. Op taalgebied sou hier 'n proses afspeel wat in alle Nuwe Wêreldlande afgespeel het, waar mense van verskillende tale en kulture vermeng het. Nuwe omgangsvariëteite sou ontstaan. Aan die Kaap sou ook taalontwikkelinge wat latent in Nederlands aanwesig was tot ontplooiing kom), (soos die sinkopee van die intervokaliese -d- en -g- (byvoorbeeld: sadel > saal en regen > reën).

By die ontwikkeling van sommige Afrikaans-Hollandse omgangsvariëteite was die invloed van vreemde tale gering, maar ander variëteite het 'n kreoliseringsproses ondergaan, byvoorbeeld Hottentot-Hollands en Slawe-Hollands. Alle vreemdelinge aan die Kaap het Nederlands egter eie probeer maak. Veral ander Europeërs is binne 'n relatief kort tydperk geassimileer. Die nuwe omgangsvariëteite word wel gekenmerk deur 'n eenvoudiger taalkode. Hierdie proses was egter nie alleen tot die Kaap beperk nie. In Brasilië sou in dieselfde tyd 'n omgangsvariëteit ontstaan het wat grammatikaal eenvoudiger is as Europese Portugees. Ook in Quebec sou 'n omgangsvariëteit ontstaan wat grammatikaal eenvoudiger is as Europese Frans. 

As gevolg van die Europese volksverhuising,  verhuis Friese, Angele, Sakse en Jutte van die Europese vasteland na die Britse eilande waar hierdie Germaanse immigrante vermeng met die Britse Kette. Tussen 800 en 1100 sou ook Wikings of Vikinge hulle vestig op die Britse Eilande. Die nuwe Germaanse taal wat hier ontwikkel het en later as Engels (afkomstig van Angele) bekend sou staan, is ook grammatikaal eenvoudiger as die Germaanse tale van die Europese vasteland. As gevolg van die grootskaalse taal- en kultuurvermenging in Amerika, sou dáár ook nuwe omgangsvariëteite ontstaan het wat grammatikaal eenvoudiger is as Standaardengels. Die bekendste voorbeeld hiervan is Negerengels.

Die Nederlandse omgansvariëteite aan die Kaap tussen 1652 en omstreeks 1800 is selde op skrif gesit, wat beteken dat ons vandag nie presies weet hoe hierdie variëteite gelyk het nie. Teen omstreeks 1800 is die volgende omgangsvariëteite aan die Kaap gepraat, naamlik:

1) Suiwer Nederlands;

2) Burger Afrikaans of Kaaps-Hollands, soos gebruik deur die aristokrasie;

3) Boere-Afrikaans, veral op die platteland;

4) Hottentot-Hollands (of Hottentot-Afrikaans);

5) Slawe-Afrikaans;

6) Vreemdeling-Afrikaans

music-3.webp
covered-wagon-1.webp

Die Geskiedenis van Suid-Afrika

saamstaanad3.jpg

Die Setlaars uit Suid-Afrika
Van Riebeeck was Bevelvoerder van die Kaap van 1652 tot 1662, hy is aangekla van die bou van 'n fort, met die verbetering van die natuurlike ankerplek by Tafelbaai, die aanplant van graan, vrugte en groente en die verkryging van vee van die inheemse Khoi-bevolking. In die Kirstenbosch Nasionale Botaniese Tuin in Kaapstad is daar 'n wilde-amandelheining wat nog oorleef, wat op sy bevel geplant is as 'n beskermende versperring rondom die Nederlandse nedersetting. In 1651 het hy vrywillig aangebied om die bevel van die aanvanklike Nederlandse nedersetting in die toekomstige Suid-Afrika te onderneem. Hy het drie skepe Dromedaris geland; Reijger en Goede Hoop by die toekomstige Kaapstad op 6 April 1652 en versterk die terrein as 'n tussenstasie vir die VOC-handelsroete tussen Nederland en Oos-Indië. Die primêre doel van hierdie tussenstasie was om vars voorsiening te maak vir die VOC-vlote wat tussen die Nederlandse Republiek en Batavia vaar, aangesien sterftes onderweg baie hoog was. Die Walvisch en die Oliphant het later opgedaag

Jy kan meer 

wagon.jpg

Die Groot Trek
Die Groot Trek ,Afrikaans: Die Groot Trek was 'n oos- en noordooswaartse migrasie weg van Britse beheer in die Kaapkolonie gedurende die 1830's en 1840's deur Boere ,Nederlands/Afrikaans vir "boere". Die migrante was afstam van setlaars van die westelike vasteland Europa, veral van Nederland, Noordwes-Duitsland en Franse Hugenote. Die Groot Trek self het gelei tot die stigting van talle Boererepublieke, die Republiek Natalia, die Oranje-Vrystaat. Die Voortrekkers het bestaan uit twee groepe uit die oostelike grensgebied van die Kaapkolonie, semi-nomadiese herders bekend as Trekboere, en gevestigde boere en ambagsmanne bekend. as Grensboere, of Grensboere. Saam is hierdie groepe later Voortrekkers (Pioniers) genoem. Terwyl die meeste setlaars wat in die Wes-Kaap gewoon het, later bekend as die Kaapse Hollanders, nie ooswaarts getrek het nie, het 'n klein aantal Die eerste koloniste, wat in 1652 aangekom het om 'n depot vir die voorsiening van skepe onder die beskerming van die Hollandse Ooste op te rig. Indiese Kompanjie, was van Nederlandse voorraad. Baie latere setlaars was van Duitse oorsprong en na die herroeping van die Edik van Nantes in 1685, Franse Hugenote-vlugtelinge. Teen 1800 het wit koloniste eerder minder as 40 000 getel, en was so deur die huwelik verbind dat hulle 'n reuse-familie eerder as 'n nuwe veelkleurige gemeenskap verteenwoordig het. Die gemeenskap is ook regeer deur The Council of Seventeen in Amsterdam, wat die verreikende ryk van die Nederlandse Oos-Indiese Kompanjie regeer het. Tydens die Napoleontiese Oorloë het die kolonie in beheer van die Verenigde Koninkryk oorgegaan. Dit is formeel in 1815 deur die Wene-kongres bekragtig.
Jy kan meer lees op The Southern Star

boerepicture2.jpg

Die Geloftedag
Die Geloftedag ( Afrikaans : Geloftedag of Dingaansdag ) is die naam van 'n godsdienstige openbare vakansiedag in Suid-Afrika tot 1994, toe dit herdoop is na die Dag van Versoening. Die vakansie is 16 Desember. Ter herdenking van 'n beroemde Boere-oorwinning oor die Zoeloe, is die herdenking en die herdenking daarvan intiem verbind met verskeie strome van Afrikanernasionalisme.Volgens 'n Afrikaner-tradisie voer die Geloftedag sy oorsprong as 'n jaarlikse godsdienstige vakansiedag na Die Slag van Bloedrivier op 16 Desember 1838. Die beleërde Voortrekkers het 'n openbare gelofte of verbond afgelê, saam voor die geveg, gelei deur óf Andries Pretorius óf Sarel Cilliers, afhangend van wie se weergawe korrek is. In ruil vir God se hulp om oorwinning te behaal, het hulle belowe om 'n kerk te bou. Deelnemers het ook belowe dat hulle en hul nageslag die dag as 'n heilige Sabbat sal hou. Tydens die geveg het 'n groep van ongeveer 470 Voortrekkers en hul dienaars 'n mag van ongeveer tienduisend Zoeloe verslaan. Slegs drie Voortrekkers is gewond, en sowat 3 000 Zoeloekrygers het in die geveg gesterf. Twee van die vroeëre name wat aan die dag gegee is, spruit uit hierdie gebed. Amptelik bekend as die Dag van die Gelofte, is die herdenking herdoop vanaf die Verbondsdag in 1982. Afrikaners het in die omgangstaal daarna verwys as Dingaansdag (Engels: Dingane's Day), 'n verwysing na die Zoeloe-heerser van die verslane aanvallers.
Jy kan meer lees op The Southern Star

boerevolkpictures222.jpg

Kleredrag vir volkspele
Dit was 'n natuurlike keuse soos om mettertyd volkspeleklere te kies wat die Voortrekkers se drag gelyk hetVroue (wat niggies genoem is) het dus lang rokke tot op die enkel gedra wat naastenby gelyk het soos die Voortrekkerdrag van 1836 – daardie soort rokke wat by deftige en feestelike geleenthede gedra is, ook kisklere genoem. 2 Die borok is tradisioneel van effekleurige tafsy gemaak, maar later was dit meer en koeler materiaal gebruik. Die lyfie was nousluitend met ’n middelpant en twee sypante wat met ’n koord aanmekaar gestik is. Die halslyn was rond – tot ’n sentimeter onder die kuiltjie van die hals – afgewerk met ’n belegsel. Die moue (nie pofmoue nie) het tot by die elmboog gestrek waar dit met ’n rekkie ingeryg was. Die eerste val van die mou is van dieselfde materiaal as die rok en ’n tweede wit kantval, van dieselfde kant as die man se nekdoek. Die halsdoek was drie aparte dele en met ’n fyn kantjie afgewerk. Die wye onderrok is onder die borok gedra met ’n breë val van dieselfde kleur as die bo-rok. Hierdie tipies tradisionele drag het ongelukkig later plek gemaak vir moderne variasies daarvan.
Jy kan meer lees op WEET

voortrekkerphots1.jpg

Die Voortrekkers
Die Voortrekkers, Afrikaans en Nederlands vir pioniers, letterlik "diegene wat vooruit trek", "voortrekkers", was emigrante gedurende die 1830's en 1840's wat die destydse Kaapkolonie, Brits, verlaat het, maar deur die Nederlanders gestig is, na die binnekant van wat tans Suid-Afrika is. Die Groot Trek het bestaan uit 'n aantal massabewegings onder 'n aantal verskillende leiers waaronder Louis Tregardt, Hendrik Potgieter, Sarel Cilliers, Pieter Uys, Gerrit Maritz, Piet Retief en Andries Pretorius.
Die Voortrekkers het hoofsaaklik uit die boeregemeenskap van die Oos-Kaap gekom hoewel sommige soos Piet Retief oorspronklik uit die Wes-Kaapse boeregemeenskap gekom het terwyl ander, soos Gerrit Maritz, suksesvolle handelaars in die grensdorpe was. Sommige van hulle was welgestelde mans, hoewel die meeste nie soos hulle was van die armer gemeenskappe van die grens nie. Daar is aangeteken dat die 33 Voortrekkerfamilies by die Slag van Vegkop 100 perde, tussen 4 000 en 7 000 beeste en tussen 40 000 en 50 000 skape verloor het. Hierdie syfers blyk baie oordrewe te wees. Ander lede van die trekpartye was van Trekboer-vee wat uit 'n lewe van semi-nomadiese veewagters gekom het; nog ander was werknemers, van wie baie slegs 'n paar jaar tevore slawe was.Jy kan meer lees op The Southern Star

boerevolkpictures78.jpg

Die Slag van Bloedrivier
Die Slag van Bloedrivier , Afrikaans: Slag van Bloedrivier; Zulu: iMpi yaseNcome is die naam wat gegee is vir die geveg wat geveg is tussen 470 Voortrekkers gelei deur Andries Pretorius, en 'n geskatte 10 000–15 000 Zoeloe-aanvallers op die oewer van die Ncome-rivier op 16 Desember 1838, in wat vandag KwaZulu-Natal, Suid-Afrika is. . Ongevalle beloop drieduisend van koning Dingane se soldate dood, insluitend twee Zoeloe-prinse wat met prins Mpande om die Zoeloe-troon meeding. Drie Trekker-kommandolede is lig gewond, insluitend Pretorius self. In die opvolg van die Slag van Bloedrivier in Januarie 1840 het prins Mpande uiteindelik vir Dingane in die Slag van Maqongqe verslaan, en is daarna deur sy alliansievennoot as nuwe koning van die Zoeloes gekroon. Andries Pretorius. Na hierdie twee opvolggevegte is Dingane se eerste minister en bevelvoerder in beide die Slag van Maqonqe en die Slag van Bloedrivier, generaal Ndlela, weens hoogverraad deur Dingane doodgewurg. Generaal Ndlela was die persoonlike beskermer van prins Mpande, wat ná die Slag van Bloedrivier en Maqongqe koning en stigter van die Zoeloe-dinastie geword het.
Jy kan meer lees op The Southern Star

boerevolkpictures82.jpg

Die Ossewa
Die ossewa was 'n tradisionele vervoermiddel, veral in Suidelike Afrika, maar ook in Nieu-Seeland en Australië waar dit as die "bullock wagon" bekend gestaan het. Die eerste aangetekende gebruik van 'n ossewa was in ongeveer 1670, maar ossewaens is tot in moderne tye saam met karre ingespan Ossewaens woord tipies deur 'n span osse, wat in pare ingeharnas is, getrek. Dit het veroorsaak dat die ossewa 'n baie groot draaisirkel het. Die gevolg hiervan kan gesien word in die breë boulevards van stede soos Bulawayo (Zimbabwe) wat 40 meter wyd is[1] en Grahamstad (Oos-Kaap) wat "breed genoeg is om 'n ossewa in te". van verskillende soorte hout gemaak, met die vellings die wiele wat met bande van yster beslaan is. Sedert die middel van die 19de eeu is die asse ook van yster gemaak. Die agterwiele is gewoonlik heelwat groter as die voorstes en is stewig vas aan die bak van die voertuig. Die voorwiele is gewoonlik groter in deursnee as wat die grondhoogte onder die bak van die voertuig is. Dit is so dat die stuuras nie ver onder die bak in kon draai nie. Dit maak min verskil in die draaisirkel van die wat omdat dit deur ons getrek word en dit maak die voorkant van die wa baie meer stabiel omdat die spoor nooit baie minder is as die wydte van die bak nie. Dit het ook 'n baie meer robuuste verbinding tussen die slaapspoor van die onse en die agteras van die wa (gewoonlik ysterkettings of -stawe) wat noodsaaklik is vir swaar vragte.
Jy kan meer lees op wikipedia

RADIOSAMBOERERAAD1.avif

Boere Raad
EET jou wortels, my soort. Dis goeie, ordintlike medisyne vir jou oë. En moenie jou vergeet nie. Hoekom dink jy het Ouma self sulke fênsierige rooi wange?” So het Ouma mos altyd met oorwoë wysheid geredeneer wanneer ons kinders oor die etenstafel so suur gesluk het aan ons groente. Soms moes sy selfs ietwat hardhandig ingryp—wanneer ons lepelsvol gewraakte spinasie en pampoen vir die kwylende Dobermann onder die tafel wou voer.“A nee a,” sou sy ons dan betig, “spinasie is vol yster wat jou so sterk maak soos Pop- aai. En pampoen gee jou krulhare. Hoe dink julle sal ou Wagter nou lyk met golwende poedel-hare en boonop bultende spiere soos ’n superheld in die comics?” Ouma se idees van die voedingswaarde van groente was sekerlik deurspek met verskeie ongelooflike wolhaar-gelofies. Maar die afgelope vyf persent van haar uitsprake het tog 'n wetenskaplike basis, besef 'n mens vandag... al het sy self nooit enigiets van die medisinale werkinge van vitamiene geleer nie. Feit is, al raak die wêreld van medisyne steeds meer hipertegnologies en gesofistikeerd, bly boererate vandag baie mense se heel eerste verdedigingslinie tienersiektes. En met goeie rede. Sulke rate is immers van geslag tot geslag oorgedra en moes tog seker bewys het onder die individue wat so lank aanhou om daarby te sweer. 'n kenner van volkskulture en volksgeneeskunde het dit stel: “Boererate is die resultate van eeue se probeer en fouteer en weer probeer totdat middel gevind is wat werklik werk.” Een van die beste voorbeelde is die Chinese tradisionele geneeskunde met sy natuurlike medisyne wat oor Duisende jare heen beproef is vandag omtrent enigiets kan vermag—van die verlaging van bloeddruk tot die opkikkering van die menslike gestel. “Eet varklewer,” word ons byvoorbeeld deur ’n Chinese dokter aangeraai. “Dit kan jou oë help om beter te sien en kan jou bloed meer woema gee.”Jy kan meer lees op Radio SAM Music Club

sound-speakers-1.webp
bottom of page